kerkinterieur omstreeks 1919
kerkinterieur in 2013
(foto: Anja Timmers)
'Het laatste oordeel' van Johann
Adam Schöpf
De wandschildering van Johann Adam Schöpf achter in de
kerk is slechts in delen zichtbaar.
Het kerkorgel blokkeert het volledig zicht.
Dank zij moderne fototechnieken heeft fotograaf Etienne van Sloun
bovenstaand totaalbeeld kunnen maken.
Het heiligdom van St. Gerlach
Op ongeveer 8 km ten oosten van Maastricht en direct aan
de autosnelweg A 79, die vanuit Aken via Maastricht naar Luik voert,
ligt Houthem-St. Gerlach met z'n voormalige Norbertinessenklooster. Deze
kloostergebouwen zijn recent gerestaureerd, evenals de parochie- en
pelgrimskerk, die toegewijd is aan de H. Gerlachus. Dit klooster werd
gesticht in 1201 op de plaats waar St. Gerlach in de 12e eeuw als
kluizenaar geleefd heeft en in 1164 of 1165 als een heilige gestorven
is. Het klooster werd in 1786 geseculariseerd.
De bouw van de huidige kerk gaat terug tot 1720 en werd in 1735 door de
abt van het klooster Knechtsteden (bij Keulen in Duitsland) ingewijd. De
belangrijkste bezienswaardigheden, naast het graf en de reliekschrijn
van St. Gerlach, zijn de fresco's die door Johann Adam Schöpf
(1702-1772) rond 1751 aangebracht zijn. Deze J.A. Schöpf stond als
hofschilder in dienst van de kunstminnende Keulse keurvorst en
aartsbisschop Clemens August.
Deze kerk van Houthem is het enige kerkgebouw in Nederland dat zo met
fresco's verfraaid is, en dat in barokstijl gebouwd is. Na de
restauratie van de oude kloostergebouwen - waarin momenteel "Château
St.Gerlach" is gevestigd - is het oude karakter van het geheel weer
duidelijk herkenbaar.
In een onderdeel van de oude kruisgangen - ten
zuiden van de kerk - is een klein museum met schatkamer ingericht.
Hierin zijn het verloop van de geschiedenis van het Stift alsook de
behouden gebleven religieuze kunstschatten te bewonderen. Een nieuw
gebouwde kapel biedt de bezoeker de gelegenheid tot rust en stilte.